Ρουντακί

 Ο πατέρας της περσικής λογοτεχνίας

Ο Rudaki, πλήρες όνομα Abū ʿAbdollāh Jaʿfar ibn Moḥammad (γεννήθηκε το 859 στο Rudak του Χορασάν- πέθανε το 940/941 στο Rudak;). Ήταν ο πρώτος σημαντικός ποιητής, που συνέθεσε ποιήματα στα ‘’Νέα Περσικά’’, γραμμένα με αραβικό αλφάβητο θεωρείται ευρέως γνωστός ως ο πατέρας της Περσικής ποίησης. Ένας ταλαντούχος τραγουδιστής και οργανοπαίκτης, ο Rudaki υπηρέτησε ως αυλικός ποιητής κατά την εποχή του Σαμανίδη κυβερνήτη Naṣr II ( 914-943 ) στην Μπουχάρα μέχρι το 937, όπου και έχασε την εύνοια του. Πέθανε μέσα σε άθλια φτώχεια. Κατά προσέγγιση 100,000 τετράστιχα έχουν αποδοθεί στον Rudaki, αλλά από αυτή την τεράστια παραγωγή, λιγότερα από 1,000 έχουν σωθεί. Αυτά είναι διασκορπισμένα ανάμεσα σε πολλές ανθολογίες και βιογραφικά έργα. Τα ποιήματα του είναι γραμμένα με απλό στυλ, χαρακτηρίζονται από αισιοδοξία και γοητεία και προς το τέλος της ζωής του από μια συγκινητική μελαγχολία. Επιπλέον μέρη από το Divan του (συλλογή από  ποιήματα), μια από τις πιο σημαντικές συνεισφορές του στην λογοτεχνία είναι η μετάφραση του από τα Αραβικά στα Νέα Περσικά, του Kalīlah wa Dimnah, μια συλλογή από μύθους με ινδική καταγωγή. Αργότερα επαναδιατυπώσεις από αυτούς τους μύθους, οφείλουν πολλά σε αυτή την χαμένη μετάφραση του Rudaki, ο οποίος περαιτέρω εξασφάλισε την φήμη του στην Περσο-Ισλαμική λογοτεχνία.

Το άγαλμα του Ρουντακί στην πολη Ντουσαμπέ, του Τατζικιστάν

Μερικά τετράστιχα του Ρουντακί μεταφρασμένα στα ελληνικά:

 Κανένας ήλιος δεν έπρεπε να κάψει τον κόσμο χωρίς το πρόσωπό σου

Καμία λάμπα χωρίς εσένα δεν μπορεί να φωτίσει το συμπάν

Κάποιος σαν εμένα αν συνδεθεί μαζί σου δεν θα είναι κακοαναθρεμμένος

Αν δεν σε δω δεν θα είναι ημέρα πια η ημέρα

 

Επιθυμώ να κρατήσω τα ευωδιαστά σου μαλλιά

Να ζωγραφίσω το πέταλο από το γιασεμί σου με τα φιλιά μου

Σε κάθε έδαφος το οποίο περπάτησες μια μόνο φορά

Θα προσκυνήσω τον εαυτό μου χιλιάδες φορές στο χώμα του εδάφους

 

Μεθυσμένος ήμουν σε αυτό το σπίτι για χρόνια νιώθοντας αγαλλίαση

Ώστε η αξιοπρέπεια μου ξεπερνούσε, αυτήν των σουλτάνων και των βασιλιάδων

Τώρα που το σπίτι, η πόλη και εγώ είμαστε το ίδιο

Γιατί δεν με ρωτάς για ποιον λόγο η ευτυχία μου μετουσιώθηκε σε πένθος;

 

Πρόσφερέ μας τον οίνο καθώς είμαστε μεθυσμένοι

Εμείς δεχόμαστε τον οίνο από τα χέρια των ευλογημένων

Οι τρελοί μας αποκαλούν άσκοπους

Εμείς δεν είμαστε τρελοί, αλλά μεθυσμένοι

 

Εγώ δεν είμαι αυτός που ήμουν

Είχα φρεσκάδα, αλλά μαράζωσα

Κάθε λέξη αναστατώνει την καρδιά μου

Εσύ έχεις δίκιο ότι είμαι ένα μικρό παιδί

 

Κάθισε με τους εραστές και διάλεξε την αγάπη

Κάθισε και μίλησε λιγότερο με εκείνον που δεν είναι ερωτευμένος

Μακάρι αυτοί να δουν στην ένωση μαζί σου το πρόσωπο της αγαπημένης

Εσύ μπορεί να δεις ότι βρίσκεσαι ανάμεσά τους

Το πάρκο Ρουντακί στο Τατζικιστάν